Jak się nauczyć angielskiego
W dzisiejszych czasach język angielski powoli zmienia się z atutu, a staje się normą. W większości ofert pracy widzimy wymagania dotyczące znajomości języka angielskiego przynajmniej na poziomie B2 (matura rozszerzona). Pomimo że może się wydawać, że nauka może nas przerosnąć, to w rzeczywistości nie jest to aż takie trudne. Poniżej znajdziecie porady jak obejść popularne problemy, co robić, a czego nie robić, aby jak najszybciej i jak najskuteczniej nauczyć się języka angielskiego.
Jak nauczyć się angielskiego – elementy języka
Przede wszystkim, łatwiej nam będzie, jak podzielimy język na części (umiejętności). W języku angielskim będziemy mieli takie elementy jak: słownictwo, czytanie, mówienie, gramatyka, pisanie. To nie jest tak, że nauczymy się jednego i będzie super. One wszystkie się mieszają i są powiązane, rozwijając jedną z nim, rozwijamy inne. Musimy pamiętać, że ważna jest synergia między nimi.
Oczywiście możemy wyjść z założenia, że „chce się tylko dogadać” lub z jakiegokolwiek powodu niektóre z nich nie będą nam potrzebne. Niemniej jednak, do pełnej, świadomej znajomości języka, powinniśmy rozwijać je wszystkie.
Jak nauczyć się słówek po angielsku?
Najpopularniejszą metodą nauki słownictwa są chyba fiszki oraz ukochane przez nauczycieli listy słówek. Jest to jedna z najmniej efektywnych metod uczenia się słówek. Jej główne minusy to uczenie się stylem A=B, a jak dobrze wiemy, słowa posiadają wiele znaczeń. Ponadto, uczymy się w ten sposób słów poza kontekstem (czyli całym otoczeniem tego słowa), co powoduje, że często jest ono używane w sposób nieprawidłowy.
Omówmy kilka sposobów, jak można nauczyć się dobrze słówek po angielsku:
1. Fiszki
Tak, wyżej wspomniane fiszki, nie muszą być beznadziejne, ale aby dać faktyczny efekt, muszą być dobrze zrobione. Przede wszystkim, fiszki nie powinny mieć po prostu słowa po angielsku z jednej i po polsku z drugiej strony. Dobrze zrobiona fiszka powinna zawierać 3 dodatkowe elementy: obrazuje, przykładowe zdanie, wymowę.
Obrazek ma poruszyć inne zmysły, każdy człowiek w końcu uczy się inny sposób. Wizualizacja słowa nie tylko poruszy inne zmysły, ale także nada większy kontekst temu słowu. Wystarczy wziąć za przykład słowo „zamek” (budowla? w drzwiach? w kurtce?).
Przykładowe zdanie najlepiej jak jest stworzone przez nas. Jak się sami zastanowimy nad tym, często jak robiliśmy ściągi na klasówkę, to okazywało się, że nie była nam potrzebna. Dlaczego? Bo my ją zrobiliśmy, wymagało to od nas wysiłku i dzięki temu udało nam się zapamiętać większość informacji, które musieliśmy spisać.
Wymowa (tylko niezapisywana polskimi znakami) powinna być zapisana alfabetem fonetycznym. Jest to uciążliwe, ale wszystkie szkolne książki do angielskiego tak naprawde mają alfabet fonetyczny zazwyczaj na ostatniej lub przedostatniej stronie. O nauce wymowy, dowiecie się poniżej.
2. Apki
Jest wiele aplikacji do nauki słów i pomimo tego, że niestety nie różnią się one znacząco od kiepsko wykonanych fiszek, to ich przewaga polega na tym, że telefon mamy prawie zawsze ze sobą a fiszki nie. Nie ważne czy używanie DuoLingo, czy dowolnej innej aplikacji, lepsze jakakolwiek nauka, niż żadna.
3. Filmy i seriale
Może filmy nie są tak wydajne, jak faktyczna nauka, na której się skupiamy, ale zdecydowanie jest to jeden z przyjemniejszych sposobów uczenia się języka. Najlepiej wybierać seriale, takie taśmowe, które nawiązują do czasów współczesnych. Doradzam do tego sitcomy typu Friends (Przyjaciele) czy How I Met Your Mother (Jak poznałem waszą matkę). Najważniejsze, aby język mówiony był po angielsku, napisy mogą być po polsku, to nie przeszkadza. Jak 50 razy usłyszycie „pineapple” z podpisem „ananas”, to będziecie wiedzieć, że to ananas.
4. Gry
Nie, nie Counter Strike czy Fortnight (aczkolwiek miło jak ktokolwiek sprawdził, co znaczy „fortnight”), ale chodzi o gry, które faktycznie mają tekst. Gry nie są dla każdego, ale proszę mi wierzyć, każdy może znaleźć grę, która mu się spodoba. Poczynając od rzeczy prostych typu Minecraft czy Terraria gdzie mamy dużo słownictwa związanego z surowcami i budownictwem, mamy także takie popularne gry jak Simsy, z których będziemy w stanie nauczyć się 95% słownictwa związanego z rzeczami znajdującymi się w domu. Oczywiście najlepszym rozwiązaniem jest granie w gry typu RPG, gdzie tekst jest częścią przewodnią i często przypominają one bardziej książkę niż de facto grę (nie, nie Diablo). Niestety, poziom gier jest bardzo rozbudowany i nie wszystkie będą odpowiednie językowo dla każdego, bo fakt, że poradzimy sobie z Minecraft, nie znaczy, że poradzimy sobie z Disco Elysium, Rogue Trader czy Planescape Torment.
Jak nauczyć się czytać po angielsku?
Tu wielkiego odkrycia nie będzie niestety, aby nauczyć się czytać, trzeba... czytać. Na szczęścia poza zasobami internetu są też wydawnictwa, które wydają przeróbki znanych książek, dostosowując je językowo do odpowiedniego poziomu. Wiedza, która się tu przydaje to to, jakie są te poziomy językowe, które one stosują. Takie książki będą podzielone następująco, zaczynając od najniższego poziomu: Beginner, Elementary, Pre-Intermediate, Intermediate, Upper-Intermediate, Advanced. Tak naprawde, jak jesteśmy na dwóch ostatnich poziomach, Upper-Intermediate (B2) i Advanced (C1) to nie są nam już takie pomoce potrzebne, bo równie dobrze możemy sięgnąć już po normalną literaturę i portale internetowe.
Dlaczego wspominam o tych książkach? Dlatego, że dla starszej młodzieży i dorosłych, znalezienie materiałów na poziomie Beginner i Elementary, jest ciężko. Takie materiały będą głównie miały historyjki dla dzieci co może niektóre osoby zniechęcić.
Jak nauczyć się mówić po angielsku
Pierwsza i najważniejsza rzecz, za mówienie, nie mam na myśli konwersacji a wymowę. O konwersacjach jeszcze wspomnę na końcu artykułu. Największy problem w przypadku nauki wymowy to to, że potrzebujemy kogoś, kto nas poprawi, jak mówimy źle, ponieważ często nawet jak myślimy, że coś wypowiadamy dobrze, to niestety nie jest to prawdą. Zacznijmy od kilku narzędzi, które mogą nam pomóc w wymowie.
Podczas omawiania słownictwa wspominałem, żeby używać i nauczyć się alfabetu fonetycznego. Język polski jest fonetyczny sam w sobie, jak mówimy, tak piszemy. Język angielski taki nie jest. Spowodowane jest to tym, że w trakcie swojego rozwoju powstał on tak naprawdę z mieszanki kilku języków. Słowa więc nie pochodzą od jednego języka. Sprawia to, że słowa, które wyglądają podobnie, są wymawiane inaczej. Alfabet fonetyczny jest w tym momencie bardzo pomocny. Poza podręcznikami szkolnymi, mamy też oczywiście strony internetowe oraz słowniki wymowy. Moim osobistym faworytem jednak jest program stworzony przez BBC, gdzie zaprezentowana jest wymowa dźwięków oraz można poćwiczyć porównania pozornie podobnie brzmiących słów.
Co więcej, wbrew pozorom, Google Translator może być tutaj pomocny. Mowa tutaj o aplikacji Google Translate na telefon. Posiada ona funkcję zamiany mowy na tekst. Dzięki niej jesteśmy w stanie ćwiczyć bez potrzeby osoby kontrolującej nas. Oto kroki jak można ćwiczyć w ten sposób:
1. Ustawiamy tłumaczenie z polskiego na angielski.
2. Wpisujemy polskie zdanie lub wyrażenie, które chcemy poćwiczyć.
3. Odsłuchujemy wersję angielską.
4. Zmieniamy tłumaczenie, aby para językowa była z angielskiego na polski.
5. Uruchamiamy funkcje mowa na tekst.
6. Próbujemy powtórzyć odsłuchaną wcześniej wersję angielską.
7. Sprawdzam, czy program odpowiednio zapisał to, co powiedzieliśmy.
Jeżeli zapis aplikacji jest inny od tłumaczenia, które wstępnie otrzymaliśmy, to znaczy, że wymówiliśmy je źle. Największy plus tej wymowy to to, że możemy ćwiczyć sami. Dużym minusem natomiast jest to, że potrzebujemy ciszy dookoła, bo mikrofon będzie zgarniał wszystkie dźwięki, nie tylko to, co my mówimy.
Innym dobrym sposobem na ćwiczenie wymowy, jest słuchanie audiobooków, podczas gdy mamy przed sobą tekst książki, której słuchamy. Kilka lat temu powstała inicjatywa utrwalania literatury klasycznej w języku angielski i jest ona czytana przez prawdziwych aktorów, a nie symulacje. Oznacza to, że jesteśmy w stanie uczyć się wymowy poprzez odłuchanie fragmentu, a następnie odtworzenie go przez nas. Oczywiście problem braku kogoś, kto nas kontroluje, powraca. Ponadto, dochodzi problem akcentu czy pewnych fanaberii językowych, które osoba czytająca może mieć. Jest to natomiast całkiem niezła metoda dla osób, które są na poziomie Intermediate lub wyżej.
Warto wspomnieć, że wszelkie wystawianie się na język obcy mówiony (poprawnie) ma sens. Więc na przykład śpiewanie piosenek w stylu „sing along” (śpiewaj razem z artystą) są pomocne. Z pewnego punktu widzenia wymowa jest umiejętnością o dość niskim znaczeniu w komunikacji (o ile nie jest fatalna). Daje ona natomiast poczucie pewności siebie, co jest bardzo ważne zwłaszcza u osób dorosłych.
Jak nauczyć się gramatyki języka angielskiego
Wszyscy mówią, że nienawidzą gramatyki... a to mój ulubiony temat. Duży problem gramatyki często wywodzi się jeszcze ze szkoły, gdzie była ona po prostu uczona źle i niezrozumiałe. Uczniowie muszą wbijać dziwaczne reguły bez większego tłumaczenia, dlaczego tak jest. Na szczęście, w rzeczywistości gramatyka języka to bardzo ładnie działająca maszyna, w której wszystko ma sens. W tej części postaram się szybko przedstawić 2 sposoby nauczenia się jej oraz opisać wszystkie 12 czasów języka angielskiego.
Metoda pierwsza jest metodą, którą większość osób zna ze szkoły, osobiście uważam, że jest to metoda dla humanistów. Metoda ta polega na zapamiętaniu zdania mającego konkretne znaczenie i następnie powielania go zmieniając tylko informacje. Na przykład:
I work in a bank.
W szkołach uczą nas, że tak wyglądają zdania mówiące o rzeczach, które:
- Dzieją się regularnie
- Opisuje pewne stany
- Są prawdami natury
I w zależności od książki mogą pojawić się dodatkowe 1-2 reguły. Problem tej metody jest taki, że jest odtwórczy na nie twórczy. Nie mówię, że jest on totalnie bez sensu. Ma to jakiś sens, że mam w głowie zdanie jako wzór, i potem powielam ten wzór, kiedy chce przekazać treść. Niestety na wyższych poziomach, zaczynają się poważne schody przy tej metodzie.
Moją ulubioną metodą nauki gramatyki jest metoda aspektów, jest zwięzła, logiczna, i wykorzystuje trochę matematyki. Już tłumaczę, jak działa gramatyka języka angielskiego, jeżeli mówimy o czasach.
Jeżeli chodzi o sam czas, to tak jak w języku polskim są 3 czasy, przeszły (Past), teraźniejszy (Present) i przyszły (Future). Każdy z tych czasów jest powiązany z konkretną formą czasownika:
Past = 2 forma czasownika (nieregularna, lub –ed, jeżeli jest regularny)
Present = 1 forma czasownika (tego w szkole nie mówią, ale to pierwsza forma dostaje –s dla on/ona/ono)
Future = słowo „will”
Określenie, kiedy coś się wydarzyło, zawsze jest na początku nazwy czasu, np: Past Continuous, Present Continuous, Future Continuous, etc. Każde słowo występujące po ‘czasie’ to aspekt, który mówi nam, jak tę czynność mamy interpretować. Aspekty mamy trzy: Simple, Continuous, Perfect. Poza tym, że mówią nam jak mamy czynność interpretować, to mówią nam, jak mamy dany czas zbudować. Oto jakie znaczenia i elementy są przenoszone przez aspekty:
Simple (przedstawia fakty bez wnikania w szczegóły) używa do (pogrubiłem ‘do’ bo ono pojawia się w zdaniach, kiedy jest absolutnie niezbędne, jeżeli można je ominąć, to omijamy) + - (nic)
Continues (przedstawia trwanie i tymczasowość) używa be (w odpowiedniej formie) + -ing
Perfect (przedstawia wpływ wcześniejszego wydarzenia na moment, o którym mówimy) używa have + 3 forma czasownika (nieregularny lub –ed, jeżeli jest regularny)
A teraz przykład jak to działa, jak tworzymy Past Continuous, wystarczy pamiętać, że w gramatyce mamy tylko 2 elementy (formy i słowa), zasada jest taka, że formy dodajemy do słów, które po nich występują, a słowa wpisujemy do zdania:
Past = 2 forma
Continuous = be + -ing
Więc Past Continues to: (2 forma + be) + -ing = was/were (‘was/were’ to druga forma be) + -ing (element, który nie miał pary = końcówka czasownika)
Dla zdania „Ona pracowała” potrzeba nam słowa she (Ona) oraz work (pracować):
She was working.
To może Future Perfect Continuous:
Future = will
Perfect = have + 3 forma
Continuous = be + -ing
Will + Have + 3 forma + be + -ing = will have been –ing
She will have been working.
Mógłbym tu całą książkę napisać o tym, bo to w wielkim skrócie było, ale najważniejsze co trzeba z tego wyciągnąć to to, że system gramatyki języka angielskiego to nie zlepek bezsensownych reguł. Nawet jeżeli jeszcze tego nie widzimy to nic. The system tam jest i sama nazwa czasu, mówi nam o nim wszystko, co musimy o nim wiedzieć.
Taki bonus na koniec, strona bierna (Passive), pomimo że jest ‘stroną’ (voice), to zachowuje się jak aspekt a jej elementy budowy to:
Passive = be + 3 forma
Więc pobawcie się w Future Perfect Continuous Passive dla zdania „Za 2 lata, ten most będzie budowany przez 5 lat.”
Jak nauczyć się pisać po angielsku
Pisanie w języku angielskim jest dość ważne, zwłaszcza z punktu widzenia pracy w przyszłości. I tu też zbyt odkrywczy nie będziemy, aby dobrze pisać, trzeba dużo pisać. Na szczęście mamy teraz wtyczki typu Grammarly, czy nawet sam Google Docs może sprawdzić na błędy. Odradzam ćwiczenie na czatach, ponieważ ludzie robią dużo błędów i pisanie na czacie bardziej przypomina „co byś powiedział” niż faktycznie napisał.
Konwersacje po angielsku
Nauka konwersacji po angielsku to chyba jedyna umiejętność, której nie jesteśmy w stanie ćwiczyć sami. Nie dość, że potrzebujemy kogoś, kto będzie z nami rozmawiał, to najlepiej jak jest to ktoś, kto wyłapie nasze błędy. Ważne jest to dlatego, że jeżeli ktoś nie podkreśli, że zrobiliśmy błąd, to zamiast się uczyć, będziemy utrwalać nasze błędy, a oduczenie się ich będzie o wiele trudniejsze.
Konwersowanie to taka ostateczna umiejętność, która łączy w sobie wszystkie wyżej omówione elementy.